Narsistik Tatmin Mekanizmaları

Narsistik tatmin mekanizmaları:

Narsizmi öğrenip anlamaya başladığımdan beri her narsistin bir temel narsistik tatmin mekanizması olduğunu düşünüyorum, hatta iddia ediyorum. Şu ana kadar gördüğüm en temel mekanizmalar:

Bilgi üzerinden narsizm: Bu insanlar her şeyi bilirler. Alakalı alakasız her şey. Her konuda fikirleri vardır ve her zaman en iyi bilgi ve fikir onlarınkidir. Başkasını iddia eden ve yapan salaktır. Yalnızca çok zorunda kaldığında başkasının bilgisini kabul eder. Konuşulan konuda hiçbir şey bilmiyorsa konuyu kendi bir şeyler bildiği noktadan ele alır ve o bakış açısının aslında temelde yatan ana sebep olduğunu iddia eder. Her konuya karşı aşırı derecede meraklıdır. O kadardır ki zaman asla yetmez. Sürekli bir şeyleri daha da çok öğrenmeye meyillidir. Ama bu öğrenme maalesef masum bir şekilde o konuya duyulan çocukça bir meraktan ibaret değildir. O öğrenilen bilgiler daha sonra etrafındaki diğer insanlara satılmak için öğrenilir. Özellikle kalabalık ortamlarda hep en çok konuşan o’dur. İlginç bilgiler, hikayeler anlatır. Dikkati üzerine çekmeyi sever. Diğer bazı mekanizmalardaki gibi sessiz ve cool otorite olmak yerine hafif şaklabanlıkları olan ama herkesi, her şeyi bilen, dışa dönük, konuşkan kişi olmayı tercih eder.

Buradaki tatmin, bilgileri sayesinde insanların takdirini kazanmak ve başka insanları bilgisizlikleri üzerinden vurma sayesinde kazanılır. Bilgi narsisti karşısında onun ne kadar çok şey bildiğine, sizin ne kadar da cahil olduğuna şaşırırsınız. Bu durumun yaratmış olduğu hayranlık temel motivasyondur.

Güç üzerinden narsizm: Bu insanlar içerisinde bulunduğu çevrenin en güçlüsüdürler veya öyle algılanırlar. Bu çabanın içerisinde yalnızca en güçlü olmak için uğraşmak değil aynı zamanda başkalarının fikirlerini çokça manipüle edip kendilerini en güçlü olduğuna inandırmakta vardır. Otoritedir bu kişiler. Bir şey yapmadan önce onlara danışmak zorundasınızdır. İzinleri alınmadan yapılan her hareket otoriteye saygısızlıktır ve büyüklüğüne göre bir ceza gerektirir. Gücün kaynağı herhangi bir şey olabilir. Fiziksel güç, ekonomik güç, siyasi güç, sosyal güç hatta bilgi gücü. Bu kişinin bulunduğu çevreye kendinden daha güçlü birinin girmesi tehdidi karşısında büyük bir stres yaşanır. O kişinin daha güçlü olduğu alan ne ise o alanın ne kadar önemsiz olduğu, kendi güçlü olduğu alanın çok daha yüce olduğu vurgulanır. Örneğin siyasi güce sahip biri bu çevreye dahil olduğunda, eğer bizim narsist ondan çok daha zenginse, siyasi gücün gelip geçici olduğuna ve çoğu zaman zaten ekonomik güce dayalı olduğuna vurgu yapar.

Buradaki tatmin, hiyerarşi olarak üstte olmanın, gerektiğinde etrafındaki herkesi ezebileceğinin, ki hatta ezmiyor olmasının bile getirdiği üstünlük duygusudur. Otorite ve güç sayesinde kazanılan hayranlık narsistin temel motivasyondur.

Sosyal çevre üzerinden narsizm: Bu insanların en büyük kaynağı sahip oldukları sosyal çevredir. Etrafındaki insanlar tarafından eli kolu uzun olarak tanımlanırlar. Tabiki anlayabileceğimiz gibi bu insan yüksek ihtimalle en güçlü olmayı başaramayacağı için bu yolu seçmiştir. Ama başka bir kozu vardır, en güçlü insanları tanımak! Bazen bu sosyal çevre narsizmi o kadar büyüktür ki, kişi en mükemmel olan kendisini anlatmayı bırakır, tanıdığı çok yakın arkadaşı, kardeşi, anne babasını anlatmaya başlar ve saatlerce anlatır. Karşınızda oturan kişinin kendine ait bir başarısı ve hikayesi var mı diye merak edersiniz, çünkü neden bahsederseniz bahsedin konuyu tanıdığı aşırı başarılı o kişi veya kişilere getirir. Sizin bir ihtiyacınız veya probleminiz konuşuluyorsa hemen bir çözüm üretilir. Tanıdığı falanca kişi tam da o işte dünyanın en iyisidir ve sizin problemi şıp diye çözüverecektir. Tabi gerçekte falanca kişiyle görüştüğünüzde o kişinin dünyanın en iyisi falan olmadığını, olsa bile bizim narsistle o kadar yakın bir bağının olmadığını görürüz. Yeni tanıştığınızda bile henüz yeri ve zamanı değilken tanıdığınız kişileri sorar, ortak bir bağlantı bulmaya çalışır. Bir bağlantı bulduğu anda onu sonuna kadar kazır ve sosyal çevresinin genişliğini her cümlesinde hissettirmeye çalışır.

Buradaki tatmin, sosyal çevrenin genişliği ile bağlantılı olarak çok sevildiği ve saygı duyulduğu mesajının karşıdaki tarafından alınması ve kabullenilmesi ile sağlanır. Sahip olunan sosyal bağlara duyulan kıskançlık ve hayranlık temel motivasyondur.

Başarı üzerinden narsizm: Bu insanların hayat amacı başarılı olmak ve başarılı görünmektir. Diğer mekanizmalardaki ana odaklar her konuda çok bilgili olmak, çok güçlü olmak ve müthiş bir sosyal çevreye sahip olmak bu narsizm mekanizmasında o kadar ön planda değildir. Bir alanda en iyi olmak bütün kusurları siler süpürür. Bu insanlar başarıları ile anılırlar, etrafa örnek gösterilirler. Başarılı olmayacağı hiçbir alana dokunmazlar. Başarılı olduğu alan ise onlar için her şeydir. Tüm hayatları bunun üzerine kuruludur.

Buradaki tatmin, diğer kişilerden açık ara daha başarılı olma sayesinde üste çıkmak ile sağlanır. Başkaları tarafından başarıya duyulan hayranlık temel motivasyondur.

Kalite üzerinden narsizm (elitizm): Bu insanlar uç noktada elitisttir. Nerede doğdukları, kökenleri ve geçmişlerinden bağımsız olarak çabaları ile (kendilerince) iyi bir noktaya erişmişlerdir. Bu noktadan sonra onlar seçkin bir tabakaya mensuptur. Onların dahil olmadığı veya olamayacağı diğer seçkinlikler önemsizdir. Elitizm ne üzerinden ise onlar için o önemlidir. Örneğin akademik olarak üst düzeye erişmiş narsistimiz için her şey ama her şey eğitimdir. Çok zengin ama eğitimli olmayan kırodur, siyasi olarak ön plana çıkan kişi yalancı ve hırsızdır, sanatsal bir başarı sonucu ünlü olan aslında salaktır. Akademik bir başarısı olmayan bu hayatta hiçbir şeyi başaramamıştır. Soyluluk üzerinden sağlanan elitizme göre soyluluk öyle kolay kazanılmaz, nesiller boyu elit bir soydan gelinmelidir. Dahil olunan çevre üzerinden elitizm de, sosyeteye dahil olmak en önemli konudur. Zengin olmak, başarılı olmak, unvan elde etmek gibi detaylar sosyeteye dahil olunmadığı için anlamsızdır.

Elitizm narsistine göre etiketi olmayan her şey eziktir. Tabi bu kişiler kendileri çok kaliteli oldukları için her şeyin en kalitelisini hakederler. Çoğu zaman kendi içinde bulundukları sosyal sınıfın da çok üzerinde satın alımlar yaparlar. Ele güne karşı her zaman çok ileride, dimdik ayakta, zengin ve zevkli görünmelidirler. En pahalı markalar alınır, en popüler ne varsa o yapılır. En iyi markanın bir altındaki marka bile eziktir, onlar en iyisini her zaman hakeder. Gerçekten hiçbir şekilde alamayacağı, ulaşamayacağı şeyler ise zenginleri kandırma unsuru ve gereksiz lükstür. Ne gerek vardır. Bu kişilere göre elit olmayan herkes toplumda alt sınıftır, eziktir. Elit olmayan her davranış ve hareket ezik olarak nitelendirilmeyi haketmektedir.

Buradaki tatmin, elitizm sayesinde kendini üst çevredekileri ise alt bir noktaya yerleştirerek ve bunu karşı tarafa yansıtarak sağlanır. Başkaları tarafından bulunduğu konuma, elitliğine, zevk seçimlerine duyulan hayranlık temel motivasyondur.

Tabiki tüm bu mekanizmaların birbirinden tamamen bağımsız olduğunu söyleyemeyiz. Aksine birbiri ile tamamen iç içe geçmiş mekanizmalardır. Sadece bir narsistte genellikle bir ya da iki mekanizmayı daha önde görürüz. Ancak diğer mekanizmalar da her zaman kullanımdadır.

06.06.2023